Türkiye’de ilk kez 2012 yılında hükümet ile kooperatiflerin üzerinde geniş ölçüde mutabık kaldıkları bir Kooperatifçilik Stratejisi ve Eylem Planı hazırlanmıştı. Bu belgede mutabakat sağlanan 7 hedeften biri yasal düzenleme ile ilgili idi ve şöyle formüle edilmişti: Mevzuat altyapısı uluslararası esaslara ve ihtiyaçlara göre geliştirilecektir. Eylem Planının uygulanması sırasında, yukarıda da belirtildiği gibi, mevcut yasanın Strateji Belgesinin öngördüğü esaslara göre değiştirilmesi ya da yeni bir yasal düzenleme yapılması konusundaki girişimler sonuçsuz kaldı. 2021-2023 Yeni Ekonomi Programında “Kooperatif ve üst kuruluşlarının; uluslararası kooperatifçilik ilke ve uygulamalarına uygun şekilde faaliyet göstermesini, şeffaf ve profesyonel bir yönetim yapısına kavuşturulmasını, etkin bir denetim sistemine sahip olmasını sağlayacak şekilde kooperatifçilik mevzuatı güncellenecektir” denildi. 12 Mart 2021 tarihli Ekonomi Reformları Eylem Planının İç Ticaretin Kolaylaştırılması bölümünde de (8.1.d.) “Kooperatiflerin ve üst kuruluşlarının daha şeffaf, etkin ve profesyonel bir yönetim yapısına kavuşması amacıyla Kooperatifçilik Kanununda düzenlemeler yapılacaktır.” sözlerine yer verildi. Nihayet, 21 Ekim 2021 tarihinde 7339 Sayılı Kooperatifler Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun kabul edildi ve 1163 Sayılı Kooperatifler Kanunu’nda uzunca bir süredir beklenilen değişiklik gerçekleşmiş oldu. 26 Ekim 2021 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren bu kanun ile 1163 Sayılı Kooperatifler Kanunu’nun ek iki maddesi dâhil 15 maddesi değiştirildi ve yasaya dört geçici madde eklendi. Ayrıca, 1581 Sayılı Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Kanununun 20. maddesi ile 4572 Sayılı Tarım Satış Kooperatifleri ve Birlikleri Kanununun 5. ve 8. maddeleri değiştirildi, 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun Tarım Satış Kooperatifleri ile ilgili 397. maddesinin 5. fıkrasının birinci cümlesi de metinden çıkarıldı. 1163’ün bu kanun ile değiştirilen maddelerinin numaraları şunlardır: 8, 19, 24, 45, 55, 56, 62, 65, 69, 72, 81, 87, 93, ek 2 ve ek 5. Eklenen geçici maddeler: 6, 7, 8 ve 9. Getirilen “yenilikler” Önce, yasa değişikliğinin özetle ne getirdiğine bakalım. 1. Ortaklığa başvurunun yönetim kurulu tarafından bir ay içerisinde sonuçlandırılacağı ve anasözleşmede belirtilen şartları taşıyanların ortaklığa kabulden kaçınılamayacağı. 2. Ortaklık payının değerinin 100 Lira olarak düzeltilmesi ve sigortacılık faaliyetinde bulunacak kooperatiflerin ortaklık payının değerinin ilgili kurumun görüşü alınarak belirlenmesi. 3. KOOPBİS’in yasal statü kazanması: Yönetim kurulu faaliyet raporu ve eklerinin genel kuruldan en az 15 gün önce kooperatif merkezinde ortakların tetkikine amade tutulmasına ek olarak, raporun KOOPBİS’te de yer almasının sağlanması ve KOOPBİS üzerinden kimlerin genel kurula katılma hakkını haiz olduğunun öğrenilmesi. 4. Genel kurul toplantısına, KOOPBİS’te yer alan ortaklar listesinde adı bulunanların katılabileceği, 5. Elektronik ortamda genel kurul: . Önemli bir değişiklik olan bu düzenleme ile genel kurul toplantısının anasözleşmede hüküm bulunması şartıyla elektronik ortamda da yapılabilmesi sağlanacak. Genel kurullara elektronik ortamda katılma, öneride bulunma, görüş açıklama ve oy verme, fiilen katılmanın ve oy vermenin bütün hukuki sonuçlarını doğuracaktır. Bu hükmün uygulama esasları ile genel kurula elektronik ortamda katılmaya ve oy vermeye ilişkin anasözleşme hükmü örneği Ticaret Bakanlığınca çıkarılan yönetmelikle belirlenir. 6. Eğitim zorunluluğu: “Çalışma konusu, ortak sayısı ve ciro gibi kıstaslara göre belirlenen kooperatiflerin yönetim kurulu üyeleri ve yedeklerinin, seçilmelerini takiben en geç dokuz ay içinde kooperatifçilik eğitim programını tamamlamaları şarttır. Eğitim programına ilişkin usul ve esaslar ile buna tabi olacak kooperatifler ilgili bakanlıkların görüşü alınarak Ticaret Bakanlığınca çıkarılan yönetmelikle belirlenir.” 7. Ücret ve huzur hakkının sınırlandırılması: “Kamu kaynaklarından desteklenen kredilere kefil olan kooperatifler ile kamu kaynaklı tarımsal desteklemelere aracılık yapan kooperatiflerin yönetim kurulu üyeleri, bunların ortağı olduğu üst kuruluşlarda görev alsalar dahi yalnızca bir ücret veya huzur hakkı alabilirler.” 8. Yönetim kurulunun devir-teslim sorumluluğu: “Yönetim kurulu; kendi tutanakları, genel kurul tutanakları, ortak listeleri, gelir-gider hesapları ve yıllık bilançonun usulüne uygun olarak hazırlanması ve saklanmasından, tetkik olunmak üzere denetçilere verilmesinden sorumludur. Ayrıca görevi sona eren yönetim kurulu üyeleri tarafından sorumlulukları altında bulunan para, mal, defter, belge ve diğer kooperatif varlıklarının seçimlerin yapıldığı genel kurul toplantı tarihinden itibaren üç iş günü içinde tutanakla yeni seçilenlere teslimi zorunludur.” 9. Denetçilerin de eğitime katılmaları zorunlu: Çalışma konusu, ortak sayısı ve ciro gibi kıstaslara göre belirlenen kooperatiflerin denetleme organı üyeleri ve yedeklerinin, seçilmelerini takiben en geç dokuz ay içinde kooperatifçilik eğitim programını tamamlamaları şarttır. Eğitim programına ilişkin usul ve esaslar 55 inci maddenin üçüncü fıkrası kapsamında çıkarılan yönetmelikle belirlenir. 10. Dış denetim yasallaştırılıyor: Ticaret Bakanlığı tarafından çalışma konusu, ortak sayısı ve ciro gibi kıstaslar dikkate alınarak belirlenen kooperatif ve üst kuruluşları dış denetime tabidir. Dış denetim finansal tabloların denetimidir. Yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu içinde yer alan finansal bilgilerin, denetlenen finansal tablolar ile tutarlı olup olmadığı ve gerçeği yansıtıp yansıtmadığı da dış denetimin kapsamı içindedir. Dış denetim yasallaştırılıyor. 11. Dış denetimi kimler yapabilir? a. Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yetkilendirilen bağımsız denetçiler, b. 1/6/1989 tarihli ve 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununatabi meslek mensupları, c. İlgili Bakanlıkça dış denetimle yetkilendirilen, bağlı olunan merkez birlikleri veya merkez birliği kurulamamışsa bağlı olunan birlikler, tarafından yapılabilir.